03 Th8 Vải đay là gì? Ứng dụng – quy trình sản xuất vải đay
Các vật dụng, đồ dùng được làm từ sợi đay hay vải trên thị trường hiện nay xuất hiện khá nhiều. Các sản phẩm từ vải đay với kiểu dáng độc đáo, chất lượng cao nhưng giá thành rẻ đã và đang đáp ứng được nhu cầu của nhiều người. Đặc biệt, khi con người ngày càng nâng cao nhận thức về môi trường thì xu hướng sử dụng sản phẩm được làm từ chất liệu tự nhiên, thân thiện với môi trường cũng được đánh giá cao. Trong bài viết sau, hãy cùng tìm hiểu về vải đay, loại vải có nguồn gốc từ tự nhiên với nhiều ưu điểm nổi bật nhé
I. Vải đay là gì?
Vải đay là một loại vải được sản xuất từ xơ của vỏ cây đay. Trong đó, cây đay được biết đến là một loại cây có sự phát triển mạnh mẽ ở vùng nhiệt đới, nơi có độ ẩm khoảng 60% – 90%, một cây đay thông thường có thể hấp thu đến 15 tấn carbon và giải phóng 11 tấn oxy ra môi trường. Về năng suất, cứ mỗi ha sẽ cho khoảng 2 tấn sợi đay.
Sợi đay thường có chiều dài khoảng 1m – 4m, đường kính 17 – 20 micro mét, chất sợi mềm mại và sáng bóng. Sợi đay được đánh giá là một trong các loại sợi thực vật mạnh nhất trong tự nhiên, chỉ đứng sau bông về số lượng sản xuất. Đặc tính nổi bật của sợi đay có thể kể đến là chống tĩnh điện tốt, có khả năng hút ẩm vừa phải và cho khả năng dẫn nhiệt thấp.
Về nguồn gốc hình thành, từ cuối thế kỷ XVII, các nước phương Tây đã sử dụng đay để sản xuất hàng dệt may giống người Đông Bangladesh đã sử dụng từ hàng thế kỷ trước. Sợi đay, vải đay còn được người dân đồng bằng sông Hằng gọi với cái tên mỹ miều là “sợi vàng” vì tính hữu dụng cùng giá trị tiền mặt của nó. Ngày nay, đay đang dần trở lại ở những nước phương Tây như một loại sợi hữu ích cho sự phát triển nông nghiệp và thương mại. Theo đó, vải đay thường được sử dụng trong sản xuất các loại túi hàng hóa thay cho túi giấy, túi nhựa,… Sử dụng túi được làm từ vải đay chính là sự lựa chọn hoàn hảo, vô cùng thân thiện với môi trường trong số các loại túi mang lại hiệu quả về chi phí lâu dài.
II. Ưu nhược điểm nổi bật của vải đay
Hiện nay, việc sử dụng các sản phẩm làm từ vải đay đang được nhiều tổ chức, các cơ quan đánh giá cao bởi tính hữu ích của chúng. Ví dụ như các loại túi vải đay không chỉ có độ mềm nhẹ và bền chắc cao mà còn được thiết kế vô cùng thời trang, tiện dụng và giúp bảo vệ môi trường.
Ưu điểm đầu tiên của vải đay có thể kể đến chính là sự thân thiện với môi trường. Được làm từ thành phần chính là các thân cây đay, xơ dừa nên vải đay rất an toàn với sức khỏe của người tiêu dùng. Đặc biệt, khi không còn nhu cầu sử dụng các sản phẩm từ vải đay nữa, chúng còn có khả năng tự phân hủy trong môi trường tự nhiên, được đánh giá là giải pháp hữu ích giúp môi trường được bảo vệ tốt hơn.
Vải đay cũng được người tiêu dùng yêu thích, đánh giá cao nhờ vào độ bền và khả năng chống ẩm mốc tốt. Được làm hoàn toàn từ các nguyên liệu đến từ thiên nhiên, trải qua quá trình dệt vải đã tạo nên những tấm vải đay có độ bền cao. Đặc biệt, với những chiếc túi được làm từ vải đay, bạn còn có thể dùng để đựng đồ nông sản, các loại đồ vật cá nhân có tải trọng lớn mà không lo bị đứt quai.
Trong những sản phẩm được làm từ vải đay, túi chính là mặt hàng có phần nổi bật hơn cả. Những chiếc túi được làm từ loại vải này có nhiều kiểu dáng, hình ảnh hay kích thước khác nhau cho khách hàng thoải mái lựa chọn. Tùy thuộc vào phong cách của mình, bạn hoàn toàn có thể lựa chọn cho mình một chiếc túi vải đay phù hợp với bản thân. Bạn có thể sử dụng chúng để đựng đồ cá nhân khi đi học, đi mua sắm hay đi chơi,…. Đặc biệt, vải đay còn có thể sử dụng để đựng cà phê, bảo quản nông sản tránh được mối mọt nữa.
Ngoài những ưu điểm vượt trội nói trên, vải đay vẫn còn tồn tại một số nhược điểm như sau:
- Với cấu tạo vải gồm các lỗ nhỏ li ti thoáng khí, các sản phẩm từ vải đay không thực sự phù hợp sử dụng để đựng hay bảo quản những vật cần có sự kín đáo. Loại vải này cũng lâu khô hơn các loại vải khác như vải lụa hay vải cotton nếu như bị ướt.
- Bởi vì đặc tính dễ dàng phân hủy, có khả năng thấm hút tốt nên sản phẩm từ vải đay thường có tuổi thọ không được cao, chỉ từ 3 – 5 năm mà thôi.
- Vải đay có cấu tạo mỏng nhẹ, xốp nên chỉ chống chịu được với các vật có tải trọng nhất định, không chịu được vật có tải trọng lớn, cứng hay sắc nhọn.
- Chất liệu thô cứng của vải đay có thể sẽ không phù hợp, gây kích ứng với một số bạn có làn da nhạy cảm hay trẻ em. Tuy nhiên, bạn cũng không cần phải quá lo lắng bởi nhà sản xuất thường lưu ý để xử lý vấn đề này trước khi tung sản phẩm ra thị trường.
- Sản phẩm từ vải đay khi mới mua về thường có mùi sợi đay, nhưng chỉ sử dụng một thời gian sẽ bay hết mùi. Nếu như bạn muốn loại bỏ mùi này, chỉ cần ngâm vải vào nước mát, tránh chà xát và vắt kiệt nước vì có thể làm hỏng form.
III. Những ứng dụng của vải đay trong đời sống
– Trong cuộc cách mạng công nghiệp, có thể nói sợi đay đã dần thay thế phần lớn cho các loại sơi lanh, sợi gai trong bao gai. Sợi đay và dây bện còn có thể dệt thành rèm cửa, tấm trải ghế và thảm. Sợi đay cũng được pha trộn với một số loại sợi khác để làm nên vỏ đệm, đồ chơi, giày và bóng đèn. Các sợi rất mịn còn có thể được tách ra để làm thành lụa giả nữa.
– Đay đã và đang được sử dụng ngày càng nhiều trong bao bì cứng, nhựa gia cố và dần thay thế cho gỗ ở trong bột giấy và giấy.
– Loại vải địa kỹ thuật được làm từ đay cho khả năng phân hủy sinh học, linh hoạt, có thể hấp thụ độ ẩm và thoát nước tốt nên được sử dụng trong năng chặn xói mòn, lở đất.
Ngoài ra, vải đay còn được ứng dụng để làm túi xách, túi đựng đồ thay thế cho túi nilon,… Vật liệu làm từ vải đay có thể phân hủy sinh học sau thời gian dài sử dụng nên rất thân thiện, không gây hại cho môi trường sống của con người.
IV. Quy trình sản xuất vải đay
Cây đay thường phát triển ở những nơi có điều kiện khi hậu nóng ẩm mưa nhiều, vì vậy chúng thường phát triển và được trồng nhiều ở Ấn Độ, Bangladesh hay các nước Đông Nam Á. Để có được vải đay, người trồng đay cần phải trải qua khá nhiều công đoạn như sau:
– Người trồng đay sẽ bắt đầu gieo hạt từ khoảng cuối tháng 3 đến đầu tháng 4 âm lịch. Hạt đay sẽ được gieo trồng với mật độ khá dày để cây mộc có thể đứng thẳng mà không phân tách thành nhiều nhánh. Đặc biệt, những cây đay càng cao, càng nhỏ thì sẽ cho ra chất lượng sợi đay để dệt vải càng tốt hơn.
– Sau hơn 2 tháng trồng trọt và chăm sóc, cây đay sẽ được thu hoạch. Sau khi thu hoạch xong, cây đay sẽ được bóc tách, loại bỏ hết phần lá và ngọn để đem đi phơi khô trong 10 – 15 ngày. Sau khi phơi khô, cây đay sẽ được bẻ đôi, tách phần vỏ cây ra khỏi lõi, tẽ cây đan thành từng sợi nhỏ với mỗi sợi từ 8 – 12 sợi có chiều dài từ 1m trở lên. Sợi đay lúc này sẽ được đem bó thành từng bó, dùng chân dẫm lên hoặc giã để tróc đi lớp màng bọc ở bên ngoài, giúp sợi đay mềm hơn.
– Kế tiếp, vỏ cây đay được tước thành từng sợi nhỏ và nối lại với nhau một cách khéo léo. Để không tạo thành các mấu ở chỗ nối thì 2 sợi đay sẽ được kết lại thật khéo léo dưới dạng bện dây. Lưu ý, sợi đay cần được nối dài và đều vì nó còn liên quan đến công đoạn dệt sợi sau này. Bước tiếp theo là người ta sẽ mắc các sợi đay vào máy quay để xoắn chúng thành từng cuộn. Lúc này, sợi đay có thể được đem luộc trong nước tro nhằm tăng độ trắng.
– Sau khi sợi đay được chuẩn bị xong, công đoạn dệt vải sẽ bắt đầu. Sợi đay mềm được đưa lên khung dệt. Khi dệt vải thì những nút nối sợi nằm ở mặt trên nên có thể phân biệt mặt phải, mặt trái của tấm vải. Công đoạn dệt vải đay có thể mất đến vài tháng trời, rất tốn thời gian và công sức.
– Vải đay sau khi được dệt xong, gỡ ra khỏi khung dệt sẽ được đem đi luộc nước tro thêm một lần nữa cho đến khi mềm và trắng ra; sau đó được đem đi giặt sạch và phơi khô. Công đoạn này được làm đi làm lại rất nhiều lần để vải trắng đẹp hơn. Cuối cùng, những tấm vải đay sẽ được lăng bằng khúc gỗ trên một bề mặt bằng phẳng để làm mềm và khẳng tấm vải lại.
V. Đâu là thị trường chính sản xuất vải đay trên thế giới hiện nay
Bangladesh và Tây Bengal ở Ấn Độ chính là nơi sản xuất vải đay chính trên thế giới. Ở cả Ấn Độ và Bangladesh, có khoảng 4 triệu nông trại với hơn 20 triệu người đang kiếm sống từ việc trồng cây đay, trong khi có đến hàng trăm ngàn người cũng đang làm việc trong lĩnh vực sản xuất đay.
Ngành sản xuất đay có sự biến động, thường bị ảnh hưởng bởi các điều kiện thời tiết hay giá cả. Sản lượng hằng năm thường dao động từ 2,3 – 2,8 triệu tấn, ngang bằng với len. Trong đó, Ấn Độ nắm giữ cho mình khoảng 60% đay được sản xuất trên thế giới, còn Bangladesh chiếm phần lớn số lượng còn lại. Lượng sản phẩm từ đay Bangladesh xuất khẩu gồm một nửa là xơ thô, và một nửa còn lại là các mặt hàng sản xuất. Còn Ấn Độ chỉ xuất khẩu khoảng 200.000 tấn sản phẩm đay, phần còn lại để dành tiêu thụ trong nước là chính.
Trên đây là những thông tin mà chúng tôi đã tổng hợp, thu thập được về vải đay, loại vải hiện đang được sử dụng khá nhiều trên thị trường. Hy vọng thông qua những thông tin mà chúng tôi vừa chia sẻ ở trên, bạn đã hiểu thêm chất liệu, quy trình sản xuất và ứng dụng của vải đay trong đời sống.